Türkiye’de Enflasyon %83’ü Aştı
Yabancı yatırımcıları kaçıran enflasyon ve liranın değerini düşüren deneysel bir merkez bankası politikasının etkisiyle Türkiye’de artan TÜFE geçen ay hızlanarak en son 1998 ortalarında görülen 24 yıllık zirve seviyeye ulaştı.
Türkiye İstatistik Kurumu tarafından Pazartesi günü açıklanan verilere göre, tüketici fiyatları Eylül ayında yıllık bazda %83,5 artarak Bloomberg anketindeki medyan tahmine paralel gerçekleşti. Aylık TÜFE %3,1 ile ayrı bir ankette beklenenden biraz daha az hızlandı.
Volatil ürünler hariç fiyat endeksi %68’i aştı.
Bu hızlanma, Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun bu yıl yaptığı ve enflasyon üzerinde daha da fazla baskı yaratma tehdidi oluşturan bir dizi faiz indiriminin ardından geldi. Bu sürpriz politika dönüşü, çoğu fiyat artışlarını kontrol altına almak için agresif bir şekilde sıkılaştırmaya giden küresel para otoriteleri arasında Türkiye’yi aykırı bir ülke haline getirdi.
Sonuç olarak Türkiye, enflasyona göre ayarlandığında dünyanın en derin negatif faiz oranlarına sahip ve yerel varlıkları satışlara karşı koruyacak bir tampondan yoksun. Lira son 12 ayda dolar karşısında %50’den fazla değer kaybetti.
Bloomberg Economics Ne Diyor…
“Türkiye’nin yıllık tüketici fiyatları enflasyonu Eylül ayında yükseldi ve bu son değil. TÜFE’nin Ekim ayında da yükselmeye devam etmesini ve Merkez Bankası’nın devam eden gevşeme döngüsünün fiyat artışlarını daha da desteklemesini bekliyoruz. Gelişmiş ve emsal gelişmekte olan ekonomilerdeki faiz artışları karşısında, para birimi üzerindeki etki ve enflasyona geri besleme mevcut döngüde daha hızlı ve daha yüksek olabilir.”
Türkiye Merkez Bankası Temmuz ayındaki son tahmininde enflasyonun Ekim ayına kadar %80 ila %90 arasında bir yerde zirve yapacağını söyledi. Hükümet bu yılın sonunda enflasyonun %65’e gerileyeceğini tahmin ediyor.
Ancak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, enflasyonu düşürmeye yardımcı olacağını söyleyerek daha da düşük faiz oranlarında ısrar etti. Bu, geleneksel ekonomi teorisiyle çelişen bir argüman – ve şimdiye kadar, en azından Türkiye’de, gerçek dünya deneyimiyle doğrulanmadı. Halihazırda %12 olan gösterge faiz oranının yılsonuna kadar %10’un altına düşürülmesi çağrısında bulundu.
TÜRKİYE’NİN ENFLASYON RAPORUNDA ÖNE ÇIKAN DİĞER BAŞLIKLAR
Tüketici sepetinin dörtte birini oluşturan gıda ve alkolsüz içeceklerde yıllık TÜFE Ağustos ayındaki %90,3 seviyesinden Eylül ayında %93,1’e yükselmiştir.
Konut maliyetleri aylık bazda %10 artarak ana TÜFE bileşenleri arasında en hızlı ivmelenmeyi gösteren kalem olmuştur. Yıllık bazda fiyatlar %85 arttı.
Enerji fiyatları Eylül 2021’e göre %133 arttı. Ulaştırma maliyetleri ise aynı dönemde %118 oranında arttı.
Türk yetkililer, yüksek fiyat artışlarının para politikası hatalarından kaynaklandığı yönündeki eleştirileri reddediyor ve bunun yerine Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini enerji ve gıda dahil emtialarda küresel bir ralliye neden olmakla suçluyor. Ancak bu tür değişken kalemlerin etkisi hariç tutulduğunda bile Türkiye’de yıllık TÜFE geçen ay %68,1 olarak gerçekleşti.
Deneysel politikalar ülkenin bazı bölgelerinde TÜFE’yi şimdiden %100’ün üzerine çıkardı. Cumartesi günü açıklanan perakende fiyat endeksine göre, Türkiye’nin en kalabalık şehri olan İstanbul’da tüketici fiyatları bir önceki yıla göre iki kattan fazla arttı.
ENAGrup Tüketici Fiyat Endeksi (E-TÜFE) Eylül ayında %5.30 arttı.
E-TÜFE’nin son 12 aylık artışı %186.27, yılın başından itibaren ise %101.63 olarak gerçekleşti.
— ENAG (@ENAGRUP) October 3, 2022
Tabi bu veriler güvenirlik sorunu yaşıyan TÜİK verileri. Öte yandan alternatif araştırma grubu ENAG verilerine göre Türkiye’de enflasyon çoktan %100 üzerine çıktı ve Ekim ayında %186.27 seviyelerinde seyrediyor. Bu haberlerle beraber Dolar/TL paritesi eski zirvesini aşarak 18.57 seviyelerinden işlem görmeye başladı.
Türkiye’nin En Kalabalık Şehrinde Fiyatlar Kontrolden Çıkıyor
İstanbul verilerinin bir dökümü, kiradan gıdaya kadar her şeyin maliyetinin geçen ay keskin bir şekilde arttığını gösterdi. Önümüzdeki Haziran ayında yapılması planlanan seçimler öncesinde düşük gelirli Türklerin acısını hafifletmeye çalışan hükümet, ulusal asgari ücreti bir yıl içinde iki kez artırdı.
Merkez Bankası bir sonraki faiz belirleme toplantısını 20 Ekim’de yapacak ve yılın dördüncü TÜFE raporunu bir hafta sonra yayınlayacak.
