Fed Faiz Artışları İstihdamı Zorluyor
Finansal piyasalar üzerindeki etkisinin dışında, FED faiz artırım kampanyasına ilişkin en büyük endişe alanı, muhtemelen istihdamı nasıl etkileyeceğidir.
Cuma günü ABD’nin Eylül ayı istihdam raporunun açıklanmasıyla bu konuda yeni bilgiler edinilecek. Ekonomistler, medyan tahminlere göre bordroların 255.000 arttığını ve işsizliğin %3,7’de kaldığını göstereceğini düşünüyor.
Fed Başkanı Jerome Powell ve meslektaşları ise, geçen ay açıklanan işsizlik oranına ilişkin son medyan tahminlerine göre, önümüzdeki aylarda çok fazla hasar beklemiyorlar:
2023: 4.4%
2024: 4.4%
2025: 4.3%
4,4’lük bir zirve, Covid-19’dan önceki 2019’a kadar olan beş yılın ortalamasına denk gelecektir.
Eğer Fed faiz artışında haklıysa, bu arada politika yapıcılar enflasyonu %8’den %2’ye çekmeyi başardıkları sürece ekonomi sadece sınırlı bir acı çekecektir.
Eleştirmenler, Fed’in enflasyon konusundaki son büyük ıskalamasından sonra tahmin yeteneğinin şüpheli olduğuna işaret edecektir. Daha da endişe verici olanı, Reade Pickert ve Craig Torres’in burada bildirdiği gibi, özellikle istihdam konusundaki sicili de pek parlak değil.
Fed Faiz Artışları İstihdam Endişelerini Uyandırıyor
Fed yetkilileri, son 50 yıldaki neredeyse her resesyon sırasında veya sonrasında işsizlik oranının ne kadar yükseleceğini tahmin edemedi. Üç vakada – 1975, 1982 ve 2009 – işsizlik Fed personelinin yakın vadeli tahminlerini yaklaşık yüzde bir puan veya daha fazla aştı.
Bloomberg Economics ABD ekonomik araştırma direktörü ve Fed Yönetim Kurulu Araştırma ve İstatistik Bölümü eski direktörü David Wilcox, “Resesyonları tahmin etmek oldukça zordur,” dedi. “Ekonomi zayıflamaya başladığında, farklı bir dinamik devreye girer.”
Ve şu ana kadar çoğu ekonomist FED faiz artışlarından sonra gerçekten de ABD’nin resesyona girmesini bekliyor.
Ayrıca şunu da belirtmek gerekir: İş piyasasının şu anda olduğu gibi dirençli görünmesi özellikle olağandışı değil. Fed’in faiz artışları sadece Mart ayında başladı. Bu, maaş bordroları üzerinde büyük bir etkiye sahip olmaları için çok fazla zaman değil.
Deutsche Bank’ın baş uluslararası stratejisti Alan Ruskin, 1970’lerden bu yana Fed’in en önemli dokuz sıkılaştırma döngüsünden sekizinde “işgücü piyasasının sadece bir istisna dışında kayda değer bir güç gösterdiğini” tespit etti.
Ruskin için önemli bir çıkarım: Veriler, Fed politikasının “uzun ve değişken gecikmelerle” çalıştığı mesajını pekiştiriyor.
Diğer bir deyişle, mevcut istihdam piyasası direncinden ya da Fed’in görünümünden cesaret almayın.
Sorunun son işareti olarak Samsung ve Advanced Micro Devices, birbirlerinden birkaç saat sonra tahminleri büyük ölçüde ıskalayan hayal kırıklığı yaratan sonuçlar bildirdi.
Bu rakamlar, düşen fiyatları dengelemek amacıyla harcamalarını ve üretimlerini kısan bellek üreticileri Micron Technologies ve Kioxia Holdings’in acımasız yorumlarını takip etti.
BOE’nin kabusu | İngiltere Merkez Bankası’nın gilt piyasasını istikrara kavuşturma çabası, enflasyonu frenleme ihtiyacı göz önüne alındığında merkez bankasını çelişkili bir politika pozisyonuna soktu.
Şahin mesaj | Federal Rezerv yetkilileri, beklenmedik şekilde inatçı olduğu kanıtlanan enflasyonu bastırma ihtiyacını vurgulayarak, faiz artırımlarının uzatılması için destek davulunu sürdürdü.
İstikrar riskleri | Merkez Bankası, Avustralya’nın finansal istikrar risklerinin son aylarda arttığını ve bazı hane halkı ve işletmelerin halihazırda “daha zorlu koşullarla” karşı karşıya olduğunu söyledi.
Konut fiyatlarındaki düşüş | İsveç’te konut fiyatlarındaki düşüş, faiz artışları ve artan enerji maliyetlerine ilişkin endişelerin talebi azaltması nedeniyle konut piyasasının kuraklaştığına dair işaretlerin etkisiyle Eylül ayında derinleşti.
Our weekly #BalanceSheet update: https://t.co/LjSvhf5K21 #FedData
— Federal Reserve (@federalreserve) October 6, 2022
Haftalık Denge Raporu
Fiyatların dondurulması | Belarus Devlet Başkanı Alexander Lukashenko Perşembe günü, hükümetin ve diğer yetkililerin “yükselen fiyat dalgasını yönetemediğini” söyleyerek, derhal geçerli olmak üzere her türlü maliyet artışını yasaklayan bir emir açıkladı.
Sorunsuz seyir | Rus milyarderler gitmiş olabilir ve yükselen enflasyonu dizginleme çabaları küresel durgunluk korkularını artırıyor olabilir, ancak bunu gelişen süperyat endüstrisinden anlayamazsınız.
Bilinmesi Gereken Araştırmalar
ABD’nin cari açığı (ticaret ve bazı yatırım akışlarının geniş bir ölçüsü), GSYH’nin yaklaşık %4’ü ile pandemi öncesinin yaklaşık iki katı seviyesinde seyrediyor.
Bunun nedeni kısmen, teşvik ödemelerinin körüklediği yabancı mallara yönelik büyük talep artışıdır.
Robert Sockin’in de aralarında bulunduğu Citigroup ekonomistlerine göre, bu harcamalar artık yavaşlasa da, ABD’nin bütçe açığı bir süre daha yüksek kalmaya devam edecek.
“Geniş reel bazda dolar – yani enflasyonu kontrol eden büyük ticaret ortaklarına karşı para birimi – on yıllardır en yüksek seviyesinde. Güçlü dolar ithalatı artırıp ihracata zarar vererek cari işlemler hesabını kötüleştiriyor ve ABD’nin büyümesi için bir başka engel oluşturuyor.”
Citigroup’a göre, dolar geri çekilse bile, ABD’nin cari işlemler açığını “önceki döngüde olduğu yere yakın bir yere” getirmek için %20’lik büyük bir değer kaybı gerekecek.
